Wat geeft je maag het gevoel dat een ballon van binnen is uitgezet?
Een opgeblazen gevoel treedt meestal op wanneer gas zich tijdelijk ophoopt in de maag of darmen. Als je een opgeblazen gevoel hebt, merk je misschien dat je vaak moet boeren of gas doorlaat, en merkt dat het vrijgeven van die lucht je enige verlichting brengt. Een opgeblazen gevoel treedt ook op wanneer jouw spijsverteringsstelsel vertraagt en je geen regelmatige stoelgang hebt.
Als je na het eten een opgeblazen maag krijgt, kan dit een spijsverteringsprobleem zijn. Het kan zo simpel zijn als te snel eten, of je reageert bijvoorbeeld overgevoelig op bepaalde voedingsmiddelen. Dit kan ervoor zorgen dat de spijsverteringsinhoud en gassen zich kunnen ophopen. Lees hier meer over in het artikel over darmgassen.
Slechte eetgewoonten = opgeblazen gevoel
Het is geen verrassing dat slechte eetgewoonten kunnen bijdragen aan een opgeblazen gevoel. Te veel eten of te snel eten kan een vol gevoel veroorzaken omdat je spijsverteringsstelsel vertraagt en heel hard moet werken om de grote maaltijd of snelle inname van een maaltijd te verwerken. Tevens is de kans heel groot dat je extra lucht inslikt wanneer je praat tijden het eten, drinkt met een rietje of bijvoorbeeld kauwgom kauwt. Dit zorgt er dan uiteindelijk voor dat je last kunt krijgen van een opgeblazen gevoel.
Verder is de Westerse voeding, hiermee bedoel ik dus bewerkte voedingsmiddelen ook niet bevorderlijk voor onze darmgezondheid en kan dus voor een opgeblazen gevoel zorgen Veel bewerkte voedingsmiddelen bevatten veel natrium, waardoor het lichaam water vasthoudt en de maag een opgeblazen gevoel kan geven. Suikerhoudende voedingsmiddelen worden afgebroken in je lichaam en kunnen voor gasproductie zorgen. Niet alleen voeding, ook drinken kan je maag ontzettend van streek maken. Denk hierbij aan koolzuurhoudende dranken zoals bier of frisdrank, maar zelfs sparood kan al een effect hebben.
Goede eetgewoonten = ook een opgeblazen gevoel
Het zijn niet alleen ongezonde voedingsmiddelen die een opgeblazen gevoel kunnen veroorzaken. Sommige gezonde voedingsmiddelen, zoals broccoli of bonen, kunnen mensen een opgeblazen gevoel geven. Als je een voedselallergie of -intolerantie hebt, kun je deze symptomen voelen na het eten van voedsel waar je overgevoelig op reageert. Je lichaam heeft dus moeite om deze stoffen af te breken.
Een regelmatig opgeblazen gevoel kan ook worden veroorzaakt door andere problemen, waaronder:
- Obstipatie: als ontlasting te lang in de dikke darm zit en zich blijft ophopen, kun je last krijgen van verstopping of obstipatie. Anders gezegd, poepen wordt moeilijker en kan pijnlijk zijn omdat de ontlasting (te) hard is. Omdat de dikke darm vol zit met ontlasting, kun je een opgezette buik of een opgeblazen gevoel krijgen.
- Coeliakie: mensen met coeliakie zijn intolerant voor gluten. Het eten van gluten zorgt bij hen voor schade aan het slijmvlies van de dunne darm. Hierdoor kan iemand diarree, buikpijn en een opgezette buik krijgen.
- Overige voedselintoleranties of histamine-intolerantie: een andere oorzaak van een opgeblazen buik kan een voedselintolerantie zijn (dat is iets anders dan een voedselallergie) of er is te veel histamine aanwezig in de darmen. Dit laatste noemen we een histamine-intolerantie. En ook zo’n histamine-intolerantie kan weer meerdere oorzaken hebben, bijvoorbeeld door een gebrek van het enzym (DAO) dat histamine in de darm afbreekt, of als je teveel histaminerijk eten eet. Natuurlijk zonder dat je het door hebt, want veel gezond eten bevat ook veel histamine. Denk hierbij aan banaan, tomaat, avocado of spinazie e.d. Zo kun je denken dat je gezonde keuzes maakt, terwijl het voor jou op dat moment niet optimaal is. Er is dan ook geen one-size-fits-all qua gezond eten wat mij betreft.
- Het prikkelbare darm syndroom (PDS): de miljarden bacteriën in onze darmen laten verschillende stofjes achter die op hun beurt weer allerlei verschillende signalen kunnen geven aan het immuunsysteem met verschillende gevolgen. Ons dagelijks eten is voeding voor de bacteriën. Zo kan het voorkomen dat de darmbacteriën van het voedsel dat we eten stoffen maken die klachten veroorzaken, zoals een opgeblazen buik.
- Hormonale veranderingen: hormonen werken samen met elkaar, hormoonspiegels schommelen enorm tijdens de menstruatiecyclus, deze schommelingen kunnen zorgen voor een opgeblazen gevoel. Ook tijdens de menopauze is dit het geval. Het metabolisme vertraagt tijdens de menopauze wat eerder zorgt voor een opgeblazen gevoel en het vasthouden van vocht. En als je dan ook nog eens niet de juiste producten eet dan kan het versterken.
- Stress: ons lichaam kan geen onderscheid maken in fysieke of mentale stress. Stress = vechten of vluchten. Hoe maakt het lichaam zich dan klaar voor een vechtreactie of een vluchtreactie? Wanneer er een bedreiging is, neemt ons autonome zenuwstelsel de leiding en zorgt voor een bepaald lichamelijk reactiepatroon “we moeten kunnen wegrennen voor die tijger, alvorens we onze boterham gaan verteren”. Bij iedereen werkt het hetzelfde. De bloedtoevoer naar het hart, de hersenen en spieren neemt toe, waardoor je sneller kunt reageren en denken. De bloedtoevoer naar het spijsverteringsstelsel daarentegen neemt af. Het lichaam let er zo op dat er geen energie verloren gaat aan lichaamsfuncties, die in geval van nood niet direct gebruikt worden. De darmfuncties worden vertraagd waardoor constipatie. Dit gaat vaak gepaard met het vervelende opgeblazen gevoel.
- Pathogeen belasting: een van de belangrijkste oorzaken van een opgeblazen gevoel in de buik is een besmetting met parasieten die jarenlang in de darm kunnen verblijven. Sommige mensen ervaren jarenlang klachten zonder te weten dat ze besmet zijn met een parasiet. Klachten waar je aan kunt denken is een opgezette buik en opgeblazen gevoel, winderigheid, misselijkheid en soms jeuk.
Daarnaast kan Candida albicans ook voor de nodige klachten zorgen. Candida albicans is een gist dat gassen vormt en zowel een opgeblazen gevoel als winderigheid veroorzaakt. Candida kan toenemen door het eten van zetmeelrijke producten zoals brood. Bij mensen met overgewicht en diabetes is vaak sprake van een toename van gisten in de darm.
- Maagzuurremmers: huisartsen schrijven vaak maagzuurremmers voor om de maagklachten te verminderen, terwijl niet iedereen baat heeft bij maagzuurremmers. Het kan zelfs voor meer klachten zorgen. De functie van maagzuur is het doden van (schadelijke) bacteriën. Maagzuurremmers zorgen ervoor dat de hoeveelheid van het maagzuur afneemt, waardoor de pH-waarde van het maagzuur stijgt. Hierdoor kunnen bacteriën beter overleven en op die manier voor een overgroei zorgen wat zich weer uit in een disbalans in de darmen en zo een opgeblazen gevoel.
Het achterhalen van de oorzaak kun je bijvoorbeeld doen door voor jezelf een dagboek bij te houden waarin je beschrijft wat je die dag hebt gedaan en hoe je je na een activiteit of maaltijd hebt gevoeld. Ook een bloedtest kan inzicht geven.
- Lack of cellular and humoral immunological responses to oats in adults with coeliac disease E Janatuinen, T Kemppainen, P Pikkarainen, K Holm, V Kosma, M Uusitupa, M Maki, R Julkunen Gut. 2000 Mar; 46(3): 327–331. doi: 10.1136/gut.46.3.327
- Smolinska S., Jutel M., Crameri R., O’Mahony L. Histamine and gut mucosal immune regulation. Allergy. 2014;69:273–281. doi: 10.1111/all.12330.
- Moloney R.D., Johnson A.C., O'Mahony S.M., Dinan T.G., Greenwood-Van Meerveld B., Cryan J.F. Stress and the microbiota-gut-brain Axis in visceral pain: relevance to irritable bowel syndrome. CNS Neurosci. Ther. 2016;22:102–117.
- Bengmark S. Gut microbiota, immune development and function. Pharmacol. Res. 2013;69:87–113.
- Honda K., Littman D. R. (2016). The microbiota in adaptive immune homeostasis and disease. Nature 535, 75–84. 10.1038/nature18848
- Douglas, L. J. 2003. Candida biofilms and their role in infection. Trends Microbiol. 11:30-36.
- Seto CT, Jeraldo P et al. Prolonged use of a proton pump inhibitor reduces microbial diversity: implications for Clostridium difficile susceptibility. Microbiome. 2014 Nov 25;2:42