Het lymfesysteem is een netwerk van weefsels, vaten en organen die samenwerken om een kleurloze, waterige vloeistof genaamd lymfe terug te brengen naar de bloedsomloop. Zelf gebruik ik altijd de metafoor: je kunt je lymfesysteem vergelijken met wandelgangen waar o.a. afvalstoffen door worden afgevoerd.
Elke dag stroomt er zo'n 20 liter plasma door de slagaders en kleinere arteriële-bloedvaten en haarvaten van ons lichaam. Na het leveren van voedingsstoffen aan de cellen en weefsels van het lichaam en het ontvangen van hun afvalproducten, wordt ongeveer 17 liter via aderen teruggevoerd naar de bloedsomloop.
De resterende drie liter vloeit door de haarvaten en in de weefsels van het lichaam. Het lymfesysteem verzamelt deze overtollige vloeistof, nu lymfe genoemd, uit weefsels in het lichaam en verplaatst het totdat het uiteindelijk wordt teruggevoerd naar de bloedbaan.
Je lymfesysteem heeft vele functies. De belangrijkste functies zijn onder meer:
- Het lymfesysteem handhaaft dus de vloeistofniveaus in het lichaam: Het lymfestelsel verzamelt overtollig vocht dat uit cellen en weefsels door het lichaam wordt afgevoerd en teruggevoerd naar de bloedbaan, die vervolgens door het lichaam wordt gerecirculeerd.
- Het lymfesysteem absorbeert vetten uit het spijsverteringskanaal: Lymfe omvat vloeistoffen uit de darmen die vetten en eiwitten bevatten en transporteert deze terug naar de bloedbaan.
- Het lymfesysteem beschermt het lichaam tegen indringers van buitenaf: Het lymfestelsel maakt deel uit van het immuunsysteem. Het produceert en laat witte bloedcellen (lymfocyten) en andere immuuncellen vrij die de vreemde indringers controleren en vervolgens vernietigen - zoals bacteriën, virussen, parasieten en schimmels - die het lichaam kunnen binnendringen.
- Het lymfesysteem transporteert en verwijdert afvalproducten en abnormale cellen uit de lymfe.
Wat zijn de onderdelen van het lymfestelsel?
Het lymfestelsel bestaat uit vele onderdelen. Deze omvatten:
- Lymfe: Lymfe, ook wel lymfevloeistof genoemd, is een verzameling van de extra vloeistof die uit cellen en weefsels wordt afgevoerd (die niet opnieuw wordt opgenomen in de haarvaten) plus andere stoffen. De andere stoffen zijn eiwitten, mineralen, vetten, voedingsstoffen, beschadigde cellen, kankercellen en vreemde indringers (bacteriën, virussen, e.d.). Lymfe transporteert ook infectiebestrijdende witte bloedcellen (lymfocyten).
- Lymfeklieren: Lymfeklieren zijn boonvormige klieren die de lymfe bewaken en reinigen terwijl deze er doorheen filtert. De knooppunten filteren de beschadigde cellen en kankercellen eruit. Deze lymfeklieren slaan ook witte bloedcellen (lymfocyten) en andere cellen van het immuunsysteem op die bacteriën en andere schadelijke stoffen in de vloeistof aanvallen en vernietigen. Je hebt ongeveer 600 lymfeklieren verspreid over je hele lichaam. Sommige bestaan als een enkel knooppunt; andere zijn nauw met elkaar verbonden groepen die kettingen worden genoemd. Enkele van de meer bekende locaties van lymfeklieren bevinden zich in onze oksels, lies en nek. Lymfeklieren zijn met andere lymfeklieren verbonden door de lymfevaten.·
- Lymfevaten: Lymfevaten zijn het netwerk van haarvaten (microvaatjes) en een groot netwerk van buisjes door het hele lichaam die lymfe wegvoeren van weefsels. Lymfevaten verzamelen en filteren lymfe (bij de knopen) terwijl het zich blijft verplaatsen naar grotere vaten die verzamelkanalen worden genoemd. Deze vaten werken ongeveer zoals je aderen: ze werken onder zeer lage druk, hebben een reeks kleppen erin om de vloeistof in één richting te laten bewegen.
- Verzamelkanalen: Lymfevaten legen de lymfe in het rechter lymfekanaal en het linker lymfekanaal. Deze kanalen zijn verbonden met de subclavia-ader, die lymfe terugvoert naar de bloedbaan. De subclavia ader loopt onder je sleutelbeen door. Het terugbrengen van lymfe naar de bloedbaan helpt om het normale bloedvolume en de normale druk te behouden. Het voorkomt ook de overmatige ophoping van vocht rond de weefsels (oedeem genoemd).
- De milt: Dit grootste lymfatische orgaan bevindt zich aan de linkerzijde onder de ribben en boven de buik. De milt filtert en slaat bloed op en produceert witte bloedcellen (lymfocyten) die infecties of ziekten bestrijden.
- De thymus (synoniem= zwezerik): Dit orgaan bevindt zich in de bovenborst onder het borstbeen. Het rijpt een specifiek type witte bloedcel dat vreemde organismen bestrijdt.
- Amandelen en adenoïde: deze lymfoïde organen vangen ziekteverwekkers op uit het voedsel dat we eten en de lucht die we inademen. Ze zijn de eerste verdedigingslinie van het lichaam tegen externe indringers.
- Het beenmerg: Dit is het zachte, sponsachtige weefsel in het midden van bepaalde botten, zoals het heupbot en het borstbeen. Witte bloedcellen, rode bloedcellen en bloedplaatjes worden gemaakt in het beenmerg.
- Pleisters van Peyer: dit zijn kleine massa's lymfatisch weefsel in het slijmvlies dat de dunne darm bekleedt. Deze lymfoïde cellen bewaken en vernietigen bacteriën in de darmen.
- De blindedarm (synoniem = wormvormig aanhangsel of appendix): Onze blindedarm bevat lymfoïde weefsel dat bacteriën kan vernietigen voordat het de darmwand doorbreekt tijdens absorptie. Wetenschappers geloven ook dat de blindedarm een rol speelt bij het huisvesten van "goede bacteriën" en het opnieuw bevolken van onze darmen met goede bacteriën nadat een infectie is verdwenen.
Hoe herken je een lymfesysteem dat uit balans is?
Blootstelling aan te veel gifstoffen, gebrek aan slaap, uitdroging, stress en gebrek aan beweging kunnen het lymfesysteem overbelasten. Dit kan zich uiten in lichamelijke symptomen. Hieronder beschrijf ik een paar veelvoorkomende symptomen:
- Acne: Lymfe stagnatie heeft de neiging zich op te bouwen rond onze lymfeklieren. Wanneer deze gifstoffen ons nek-, kaaklijn- en oorgebied omringen, leidt een "giftige verkeersopstopping" tot een uitbraak. Om nog maar te zwijgen, lymfe is het belangrijkste transportmiddel voor progesteron door het hele lichaam. Als de lymfe niet goed stroomt, kan progesteron niet komen waar het moet gaan - wat zal bijdragen aan maandelijkse hormonale acne.
- Hoofdpijn: wanneer er zwelling in het hoofdgebied is als gevolg van een gebrek aan goede lymfedrainage, neemt de druk toe en veroorzaakt dit hoofdpijn. Het lymfesysteem is ook de manier waarop het hersenvocht op natuurlijke wijze uit de hersenen wordt afgevoerd, waarbij afval bijproducten worden meegenomen en ruimte wordt gelaten voor de productie van nieuw vocht.
- Vermoeidheid: wanneer ons systeem niet in balans is, put het de systemen van ons lichaam uit. Lymfe blokkades kunnen dus voor extra vermoeidheid zorgen.
- Het vasthouden van vocht: een slecht werkend lymfesysteem zorgt ervoor dat weefsels opgezwollen raken door vocht. Dit wordt lymfoedeem genoemd. Het resulteert vaak in zwelling in de armen, benen en middengedeelte als gevolg van het vasthouden van water.
- Hersenmist (brain fog): de hersenfunctie is afhankelijk van gezonde bloedcellen en een eliminatie van gifstoffen. En als je lichaam dat niet kan doen via het lymfestelsel, veroorzaakt het problemen met de cognitieve vaardigheden. Ons lichaam en onze geest zijn met elkaar verbonden. Wat op de ene plaats gebeurt, heeft invloed op de andere. Wist je dat de hersen-darmverbinding hand in hand gaat met een gezond lymfesysteem?
Hoe kan ik mijn lymfestelsel gezond houden?
- Vermijd blootstelling aan giftige chemicaliën zoals die in pesticiden of schoonmaakproducten. Deze chemicaliën kunnen zich in het systeem ophopen en het voor het lichaam moeilijker maken om afvalstoffen te filteren.
- Drink veel water om gehydrateerd te blijven, zodat de lymfe gemakkelijk door het lichaam kan bewegen.
- Zorg voor een gezonde levensstijl met regelmatige lichaamsbeweging en een gezond dieet.
Waar het bloedstelsel een hart heeft wat het bloed er doorheen pompt, komt het lymfesysteem alleen in beweging als jij beweegt! Ben je benieuwd hoe je je lichaam extra kunt ondersteunen voor een optimale werking van je lymfesysteem? Aarzel dan niet om contact op te nemen via de website!
Artikelen
- Canadian Cancer Society. The lymphatic system. (https://www.cancer.ca/en/cancer-information/cancer-101/what-is-cancer/the-lymphatic-system/?region=on)
- Lymphatic Education & Research network. Facts about the Lymphatic System. (https://lymphaticnetwork.org/living-with-lymphedema/lymphatic-disease)
- Moore, J. E., Jr., et al. (2019). Lymphatic system flows.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5922450 - Mortimer P and Rockson S 2014, ‘New developments in clinical aspects of lymphatic disease’ , Journal of Clinical Investigation, vol. 124 no. 1, pp. 915–921
- Neligan P, Masia J and Piller N (eds) 2015, Lymphedema: Complete Medical and Surgical Management, CRC Press.
- Cifarelli, V., et al. (2018). The intestinal lymphatic system: Functions and metabolic implications.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6396433/ - Randolph, G. J., et al. (2016). The lymphatic system: Integral roles in immunity.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5551392/