"Voordat ik de diagnose kreeg, ging ik naar de winkel en kocht ik alles dat ik op mijn boodschappenlijstje had geschreven en alles waar ik zin in had", zei laatst een cliënt met diabetes type 2 tegen mij. 'Wat ik dacht te weten over voeding, was jammerlijk ontoereikend. Ik moest lezen, onderzoeken en herhalen. "

Als je jouw voedingspatroon onder controle hebt, is het een krachtige manier om diabetes type 2 onder controle te houden. Je hoeft geen speciaal dieet te volgen. Eet gewoon zoals het voor de meeste mensen wordt aanbevolen. Studies tonen aan dat gezonde, uitgebalanceerde maaltijden een van de beste manieren zijn om de bloedsuikerspiegel onder controle te houden en diabetes onder controle te houden.

Inzicht diabetes mellitus

Bij diabetes (suikerziekte) kan het lichaam de bloedsuiker niet meer regelen. De regulatie van de bloedsuiker gebeurt bij gezonde mensen heel precies, met de hormonen insuline en glucagon. De voeding die wij eten bevat koolhydraten die door de spijsvertering worden omgezet in glucose. Het glucosegehalte in het bloed zal stijgen waardoor de alvleesklier insuline gaat maken. Insuline zorgt ervoor dat glucose kan worden opgenomen door de lichaamscellen. De mitochondriën (de energievoorraden in je cellen) maken van glucose de energie die wij nodig hebben om alle lichaamsfuncties te laten werken.

Overgebleven glucose wordt in de lever omgezet in glycogeen. Bij diabetes is het hormoon insuline in de alvleesklier niet meer in staat om glucose uit het bloed te verwerken en op te nemen. Diabetes gaat gepaard met veel verschillende klachten en complicaties. Diabetici hebben meer kans op hart- en vaatziekten, zenuwschade, nierfalen, blindheid of zelfs amputatie van de voeten door de slechte doorbloeding.

Diabetes is de meest voorkomende chronische aandoening in Nederland en wordt gezien als een welvaartsziekte. Ruim een miljoen Nederlanders hebben op dit moment te maken met een van de types van diabetes. Er zijn verschillende soorten diabetes: waaronder diabetes type 1 en type 2. Deze soorten lijken op elkaar, maar zijn heel verschillend. Diabetes type 2 komt verreweg het meeste voor.

Diabetes mellitus type 1

Bij diabetes type 1 maakt het lichaam zelf geen tot onvoldoende insuline meer aan. De cellen die normaal gesproken insuline aanmaken worden ten onrechte door het lichaam als vijandige cellen gezien en worden daarom grotendeels vernietigd. Type 1 diabetes wordt daarom als een auto-immuunziekte gezien. Hierdoor hebben patiënten met diabetes type 1 insuline nodig als behandeling.¹​ ​​Type 1 diabetes ontstaat in korte tijd en het meest frequent bij kinderen tussen 5 jaar en de puberteit. Ook bij volwassenen kan type 1 diabetes ontstaan. Bij volwassenen is het beloop minder acuut en is insuline soms niet direct nodig​. Er is nog veel onderzoek nodig naar de precieze oorzaak van deze aandoening, maar vooralsnog lijkt genetische aanleg een rol te spelen.

Diabetes mellitus type 2

Diabetes type 2 komt het meest voor: negen van de tien mensen met diabetes hebben type 2. Bij diabetes type 2 heeft het lichaam te weinig insuline en reageert het ook niet goed meer op insuline. Dit noemt men insulineresistentie.​ Hierdoor ontstaat op den duur een te hoog glucosegehalte in het bloed.²​ ​Dit wordt hyperinsulinemie genoemd. Bij mensen het hyperinsulinemie zit het gewicht voornamelijk rond het middel. Bovendien hebben deze mensen vaak honger, vooral kort na een koolhydraatrijke maaltijd, en verliezen door extra beweging maar weinig of geen vet. ​Mensen met diabetes type 2 krijgen meestal medicijnen, voedings- en bewegingsadviezen. Soms moet iemand ook insuline spuiten.

Type 2 kent verschillende oorzaken

Waar bij diabetes type 1 genetische factoren de grootste rol spelen in het ontstaan van de ziekte, zijn het bij diabetes type 2 met name de omgevingsfactoren. ​Ongezonde voeding (te veel verzadigd vet en onvoldoende voedingsvezels en het eten van bewerkt vlees), weinig beweging, roken werken diabetes type 2 in de hand.²​

De genetische aanleg is wel altijd aanwezig, maar vaak ontstaat diabetes type 2 pas na interactie met omgevingsfactoren​.^2​

Het risico op het ontwikkelen van diabetes type 2 is groter wanneer familieleden ook diabetes type 2 hebben. Wanneer één van beide ouders diabetes type 2 heeft, is dit risico 40%, en voor beide ouders zelfs 70%. Obesitas, een grote risicofactor voor diabetes type 2, speelt een rol bij de erfelijkheid van diabetes type 2.^3​

Het risico op diabetes type 2 wordt groter naarmate het overgewicht toeneemt, maar ook naarmate het overgewicht langer duurt.⁴​ ​De belangrijkste risicofactor voor diabetes type 2 is echter de hoeveelheid buikvet.²​ ​Het verband tussen overgewicht en/of te veel buikvet en diabetes type 2 wordt deels verklaard door vrije vetzuren die de lichaamscellen kunnen aantasten.^5​

Ook kan slaapduur invloed hebben op het ontwikkelen van diabetes type 2. Zowel te kort als te lang slapen wordt geassocieerd met een verhoogd risico op diabetes type 2.^6​

Omdat het verloop van deze vorm sluipender is dan bij diabetes type 1, kan het soms jaren duren voor de officiële diagnose is gesteld. In de reguliere geneeskunde worden beide vormen als ongeneeslijk beschouwd maar er is inmiddels voldoende bewijs dat diabetes type 2 wel omkeerbaar is.

Om diabetes te voorkomen en type 2 de deur te wijzen staat het verlagen van de insulinespiegel centraal. Door een voedingspatroon aan te nemen met een laag-glycemische lading kan de insulinebehoefte verminderd worden.

Diabetes type 2 blijkt in 80% van de gevallen omkeerbaar te zien, zo blijkt uit wetenschappelijk onderzoek.^7​ ​Dit betekent dat minder, of zelfs helemaal geen medicatie meer nodig is om de bloedsuikerspiegel op een gezond peil te houden. Dit kan worden bereikt door anders te gaan eten en door het structureel aanpassen van leef- en voedingsgewoonten.

Kun jij begeleiding gebruiken om diabetes type 2 om te keren? Neem dan snel contact op via de website zodat we erachter kunnen komen wat we voor elkaar kunnen betekenen.

1. Oram RA, Sims EK, Evans-Molina C. Beta cells in type 1 diabetes: mass and function; sleeping or dead? Diabetologia. 2019;62(4):567-577.
2. Zheng Y, Ley SH, Hu FB. Global aetiology and epidemiology of type 2 diabetes mellitus and its complications. Nature Reviews Endocrinology. 2017;14(2):88-98.
3. Ali O. Genetics of type 2 diabetes. World Journal of Diabetes. 2013;4(4):114.
4. Hu Y, Bhupathiraju SN, de Koning L, Hu FB. Duration of obesity and overweight and risk of type 2 diabetes among US women. Obesity. 2014;22(10):2267-2273.
5. Murea M, Ma L, Freedman BI. Genetic and environmental factors associated with type 2 diabetes and diabetic vascular complications. The Review of Diabetic Studies. 2012;9(1):6-22.
6. Shan Z, Ma H, Xie M, Yan P, Guo Y, Bao W, et al. Sleep Duration and Risk of Type 2 Diabetes: A Meta-analysis of Prospective Studies. Diabetes Care. 2015;38(3):529-537.
7. Lim E.L, Hollingsworth K.G, Aribisala B.S, Chen M.J, Mathers J.C, Taylor R. Reversal of type 2 diabetes: normalisation of beta cell function in association with decreased pancreas and liver triacylglycerol. Diabetologia​. 2011 Oct; 54(10): 2506–2514.