Kom erachter wat Fittastic voor jou kan betekenen.
Maak een afspraak voor een bloedtest.
Maak een afspraak voor een proefles.
De media spelen een merkwaardige rol bij de huidige commotie over voeding. Wat is nu (on)gezond? Overal is tegenstrijdige informatie te vinden. Bijna geen enkele voedingsstof of voedingsproduct blijft bespaard. Er is zoveel informatie te vinden, zodat je niet meer weet wat je moet geloven.
Gecreëerd: 3 jaar geleden
Suiker is vaak het gespreksonderwerp. In de populaire documentaire Fed Up wordt zelfs gezegd dat suiker 8x zo verslavend is als cocaïne.1 Klopt dit wel of is deze uitspraak totale onzin? In dit artikel kijken we of suikerverslaving echt bestaat. En zo ja, of het realiseerbaar is om er vanaf te komen.
Suikerconsumptie
Een Nederlander eet dagelijks gemiddeld 110 gram aan suiker. In totaal zijn dit 28 suikerklontjes per dag en meer dan 10.000 suikerklontjes (40 kilo) per jaar. Terwijl het Voedingscentrum het over een aanbevolen dagelijkse hoeveelheid heeft van 90 gram, dit staat gelijk aan 22.5 suikerklontjes per dag.2
In deze hoeveelheid wordt geen onderscheid gemaakt tussen van nature aanwezige suikers en vrije suikers. Van nature aanwezige suikers zitten in groente, fruit en zuivel. Vrije suikers zijn alle toegevoegde suikers maar ook de suikers in honing, vruchtensappen, vruchtenconcentraat en siropen.
Kijken we specifiek naar de vrije suikers, dan adviseert de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) om per dag niet meer dan 12,5 suikerklontjes (vrouwen) of 15 suikerklontjes (mannen) aan vrije suikers binnen te krijgen.3
Onderzoek van het Amerikaanse National Institute on Drug Abuse toont aan dat suiker het beloningscentrum van de hersenen op dezelfde manier kan veranderen als alcohol en cocaïne.4,5 Niet alleen kan het eten van een suikerrijk dieet ervoor zorgen dat je hunkert naar meer suiker, maar een suikerdetox kan verscheidene ontwenningsverschijnselen veroorzaken die vergelijkbaar zijn met de opnames die een drugsverslaafde zou kunnen doormaken tijdens de ontwenningskliniek, gekenmerkt door prikkelbaarheid, mistigheid en weinig energie.6 Hoe dit precies werkt, zal ik later in het artikel aan de hand van het gelukshormoon “dopamine” uitleggen.
Wat is een verslaving?
Er zijn normen waaraan voldaan moet worden om van een verslaving te kunnen spreken. Je kunt namelijk niet zeggen dat iedereen die ‘s avonds niet eerder kan stoppen met het eten van chocolade voordat de reep op is ook verslaafd is.
Die normen zijn bepaald in het diagnostisch en statistisch handboek van psychiatrische aandoeningen, de DSM V (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders).7 Hierin worden 11 normen beschreven. Voldoe je aan twee of drie normen dan heb je een milde ‘verslaving’ (substance abuse disorders). Voldoe je aan vier of vijf normen dan is er sprake van gematigde ‘verslaving’ en bij zes of meer symptomen is er sprake van een ernstige ‘verslaving’: Het gaat om de volgende normen:
Suiker en verslaving
Volgens de normen van de DSM V bestaat suikerverslaving niet. Toch zou suiker verslavend zijn terwijl de wetenschappelijke literatuur daar geen bevestiging voor vindt.9,10 Hoe komt het dat het internet dan toch vol staat met informatie over suikerverslaving? Het startpunt daarvoor is de werking van dopamine, het hormoon dat het meest betrokken is bij verslavingen.
Wat is dopamine?
Dopamine is een stofje dat in de hersenen wordt geproduceerd. Dopamine is een neurotransmitter. Dat wil zeggen dat het ervoor zorgt dat zenuwen met elkaar kunnen communiceren. Het is betrokken bij de beloning van gedrag.
Dopamine wordt niet de hele tijd afgegeven. Het wordt aangemaakt wanneer je dingen doet die volgens de hersenen moeten worden beloond, zoals sporten, eten, seks en verliefd zijn. De afgifte van dopamine brengt een golf van geluk met zich mee. Het plezierige gevoel dat je krijgt zorgt ervoor dat je het dopamine-opwekkende gedrag wilt herhalen. Dingen die een onmiddellijke beloning geven, hebben voor de hersenen een grotere waarde dan zaken waar je op de lange termijn wat aan hebt.
Suikerverslaving door afname dopaminereceptoren
Er is een theorie die zegt dat door lekker eten (waaronder suiker) de beloningsprikkels (dopamine-afgifte) in de hersenen zo sterk zijn waardoor het aantal dopaminereceptoren afneemt. Als resultaat dat er steeds meer van die beloningsprikkels nodig zijn om hetzelfde gevoel te krijgen (een eigenschap van een verslaving). Er wordt dan gesproken van een Reward Deficiency Syndrome wat zal resulteren in overeten en obesitas.
Cocaïne en suiker hebben met elkaar gemeen dat ze de dopamine-afgifte stimuleren. Maar er zijn ook verschillen die doorslaggevend zijn. Cocaïne leidt op den duur bijvoorbeeld tot structurele veranderingen in de hersenen en van zenuwbanen. Het aantal dopamine-receptoren vermindert, er ontstaat tolerantie en na stoppen treden er ontwenningsverschijnselen op. Niet alleen lichamelijk maar ook geestelijk moet je afkicken. Je kan je depressief voelen, schuldgevoelens krijgen, onrust, angstig voelen en spijt krijgen. Om niet in de put te raken en weer cocaïne te gebruiken, is het belangrijk dat je steun krijgt.
Bij suiker zien we dat allemaal niet of amper gebeuren.9,10 Zoals eerder genoemd kun je wanneer je mindert met het eten van suiker last krijgen van prikkelbaarheid, mistigheid en weinig energie.6
Onderzoek laat ook zien dat ratten stroomschokken (2 sec, 0,35mA) doorstaan om cocaïne te krijgen terwijl ze zich terugtrekken wanneer chocolademelk de beloning is.11 Studies laten overigens zien dat de voorkeur voor zoet afneemt bij het ouder worden en niet groter is bij mensen met overgewicht.10,12 Dit sluit niet aan bij de normen die worden genoemd binnen het DSM V.
Verslaving, verleiding of eetgedrag
Obesitas en overgewicht is een probleem voor de gezondheid. Het aanbod van voedingsmiddelen en de obesogene omgeving spelen hierbij de hoofdrol. Het grootste deel van de voedingsmiddelen dat in de supermarkt te koop is valt buiten de Schijf van Vijf en de visie van de orthomoleculaire voedingsleer. Ze zijn bewerkt, ontdaan van nuttige voedingsstoffen en er is suiker, zout, vet en/of zijn er smaakstoffen aan toegevoegd.
Naast smaak wordt er door de fabrikant ook aandacht besteed aan kleur, textuur, consistentie, ‘bite’, geur, mondgevoel, smeltpunt, verpakking, reclame, etc om het voedingsmiddel zo onweerstaanbaar mogelijk te maken. Denk aan Oreo’s, een ‘sandwich’ van twee gezouten chocolade biscuits met daartussen een wit, zoet-romige substantie. De combinatie van suiker, vet en zout, aangeboden in een uitnodigende verpakking. Niet iedereen kan die verleiding weerstaan..
Boos? Het de schuld geven van junkfood bedrijven is misschien een goede plek om te beginnen. De meeste grote voedingsbedrijven hebben teams van voedingswetenschappers in dienst en miljoenen tot hun beschikking om producten te ontwikkelen met precies de juiste hoeveelheid suiker om "het gelukzaligheid punt" te creëren.13 Het blijkt dat "het gelukzaligheid punt" zoiets als een "designer drug" werkt. Je kunt eten en eten (en eten) dat "het gelukzaligheid punt" heeft zonder ooit een vol gevoel te hebben.14 Dat is natuurlijk goed voor de winst..
Het is jaren bewezen dat bewerkte voedingsproducten zoals fastfood slecht zijn voor onze gezondheid. Het aanbod van voedingsproducten in de supermarkt kan daarom dus ook zeker geoptimaliseerd worden. Oftewel, minder bewerkte voedingsproducten en meer pure voeding. Zo blijft er keuzevrijheid, maar wordt de gezondere keuze makkelijker gemaakt. Maar kun je stellen dat suiker verslavend is? Een voorkeur hebben voor iets dat lekker is betekent niet dat er sprake is van een verslaving.
We hebben suiker in beperkte mate zelfs keihard nodig. Glucose is de belangrijkste energiebron voor de hersenen en het is snel beschikbaar voor de spieren. Dat betekent niet dat (teveel) suiker gezond is!!
Anders dan de naam doet vermoeden, komt suikerziekte ook niet door suiker eten. Te veel suiker vergroot de kans op overgewicht en dat verhoogt weer het risico op diabetes type 2. Eet je geen suiker, maar ga je je te buiten aan vette happen? Dan gebeurt er precies hetzelfde: kans op overgewicht en daarmee op diabetes type 2.
De zorgkosten rijzen nog steeds de pan uit door ziektes die gerelateerd zijn aan obesitas. Onmacht en onwetendheid kun je de baas zijn, doe dat dan ook!!
Een effectieve methode die je overal ter wereld kunt volgen met hulp van jouw orthomoleculair diëtist.