Sinds de prehistorie is er een band tussen mensen en huisdieren. Het is bekend dat huisdieren een gevoel van gezelschap en veiligheid bieden. Studies hebben aangetoond dat de interactie tussen mens en dier een mogelijke rol speelt bij het verminderen van stress, angst, angstgevoelens, depressieve symptomen en het bevorderen van kalmte en sociale interactie. Verhoogde spiegels van het knuffelhormoon oxytocine tijdens interactie tussen mens en dier is een van de voorgestelde mechanismen.¹

Aanraking

De huid is ons grootste orgaan en bevordert het gevoel dat we aanraking noemen. Het vermijden van lichamelijk contact en het voorschrijven van isolatie zijn geen onbekende praktijken. Dit gebeurde voorheen vaak enkel als reactie op ernstige medische omstandigheden. Een patiënt in isolatie verblijft tijdelijk in een kunstmatige omgeving, ver verwijderd van de normale gang van zaken. De geïsoleerde patiënt moet dan zijn zelfstandigheid opgeven en door beperkt contact met anderen is er een onsamenhangende en verbroken menselijke verbinding.²

Toch is aanraking een integraal onderdeel van menselijke verbinding en relaties; van een intiem contact met degenen van wie we houden, tot handdrukken en luchtkussen als formele groeten tussen vreemden.

Aanraking is een weinig bestudeerd zintuig, maar het beschikbare bewijs geeft aan dat aanraking cruciaal is voor groei, ontwikkeling en gezondheid bij mensen en andere zoogdieren.^3,4

Veel van het onderzoek is gericht op het belang van aanraking bij de ontwikkeling van zuigelingen, met name premature baby's, waar bevindingen hebben aangetoond dat menselijke aanraking zowel de gezondheidsresultaten op korte als op lange termijn verbetert.⁵ In feite toonde het vroege werk in de jaren zeventig aan dat premature baby's die werden vastgehouden en geknuffeld, in plaats van alleen water te geven, te eten en warm te houden, een verhoogd overlevingspercentage hadden van bijna 50%.⁶

Mensen kunnen aanraking als positief of negatief ervaren.⁷ 

Biochemisch helpt positieve aanraking bij het vrijkomen van positieve hormonen, waaronder dopamine, serotonine en oxytocine, die allemaal een rol spelen in de menselijke gemoedstoestand en het gevoel van welzijn. Omgekeerd verlaagt aanraking de cortisolspiegel in het lichaam - cortisol is het stresshormoon en zorgt voor een stressreactie in het lichaam.⁸

In verschillende leeftijdsgroepen kan aanraking stress, angst en pijn verminderen,⁶ en er wordt gesuggereerd dat aanraking van bijzonder belang kan zijn voor oudere mensen omdat andere zintuigen achteruitgaan.³ Met maatregelen voor de volksgezondheid van sociale distantie als reactie op C0VID-19 die aanraking van mens op mens als levensbedreigend stelt, roept dit de vraag op of niet-menselijke aanraking voordelen zou kunnen bieden die vergelijkbaar zijn met de hierboven genoemde voordelen.

Het gezelschap dat een huisdier biedt, doet je goed!

Een systematische review van door dieren ondersteunde interventies (o.a. knaagdieren, boerderijdieren, paardachtigen) toonde een breder scala aan toepassingen bij depressie, angst, waaronder schizofrenie bij ernstige psychische aandoeningen. Ook kwam hier naar voren dat het de copingvaardigheden en de zelfeffectiviteit verbetert.⁹ Huisdieren zijn betrokken bij het bieden van intieme en veilige relaties en kunnen worden beschouwd als een belangrijke bron van ondersteuning.¹⁰

“Eigenaren van huisdieren zijn gelukkiger, gezonder en zullen waarschijnlijk nog langer leven.”¹¹

Er is waargenomen dat het bezitten van een huisdier de bloeddruk, eenzaamheid, angst en angst vermindert en in het algemeen bijdraagt aan een verbeterd welzijn.^12,13 Huisdieren komen naar voren als bijzonder belangrijk voor de gezondheid van enkele van de meest kwetsbare bevolkingsgroepen, zoals mensen met chronische psychische aandoeningen of fysieke slechte gezondheid.^13,14 Er zijn ook aanwijzingen dat hun gezondheidsbevorderende voordelen voor ouderen en kinderen met een ernstige ziekte.^15,16 

Huisdieren lijken vooral belangrijk te zijn wanneer mensen sociaal geïsoleerd of uitgesloten zijn en troost, gezelschap en een gevoel van eigenwaarde bieden. Deze relaties tussen mens en dier kunnen de harde kanten van het leven verzachten en veerkracht vergroten. De sterkte van de emotionele band met huisdieren verschilde statistisch niet per diersoort, wat betekent dat mensen gemiddeld even emotioneel dicht bij bijvoorbeeld hun cavia voelden als bij hun hond.

Een studie toont aan dat er verhoogde stress, angst, depressie en paniek wordt ervaren onder de algemene bevolking, inclusief de gezondheidswerkers. Mensen met een reeds bestaande psychiatrische ziekte, ouderen en zwangere vrouwen, daklozen zijn kwetsbaarder voor psychiatrische gevolgen die deze crisis met zich mee brengt. 

“Huisdieren zijn dus niet alleen levensverbeterend, maar soms ook levensreddend!”¹⁷

Maar wat nou als mijn huisdier mij besmet met het virus?

Er is ook bezorgdheid over het risico van overdracht van C0VID-19-infectie van dieren op mensen, ook al zijn miljoenen mensen in de wereld getroffen door C0VID-19-infectie, er zijn maar een paar meldingen dat huisdieren positief testen op het virus en geen specifiek bewijs met betrekking tot het doorgeven van de infectie van huisdieren aan hun eigenaren, en geen beschikbare richtlijnen voor C0VID-19-tests bij huisdieren.¹⁸

Aangeboren behoefte

Sociale afstand nemen als beleid botst met de aangeboren behoeften van de mens om verbinding te maken met anderen. Sociale verbondenheid helpt mensen om te gaan met stressvolle tijden, helaas vereist de hele C0VID-19 situatie, fysieke isolatie. 

Sommige mensen zullen helemaal geen eenzaamheid ervaren, zelfs niet onder degenen die alleen wonen. Voor sommigen van ons was de extra tijd thuis een kans om weer bezig te zijn met hobby's of huis- of tuinprojecten. Nu meer dan ooit is er minder reden om je te schamen voor gevoelens van eenzaamheid; het kan gemakkelijker aanvoelen om met anderen te delen als je het moeilijk vindt, en je voelt je eerder gesteund en begrepen door anderen. 

Hoewel emotionele en sociale betrokkenheid nog steeds mogelijk is en kan worden gefaciliteerd door de wonderen van internet, is voor veel mensen fysiek contact met andere mensen cruciaal voor verbondenheid.¹⁹

C0VID-19 heeft onze interacties met andere mensen ingrijpend veranderd, maar een van de meest blijvende en geglobaliseerde menselijke gedragingen - ons leven delen met huisdieren - gaat op dit moment door. Het is goed om troost, ontspanning en plezier te vinden door middel van vriendschappen tussen mens en dier.

Bronnenlijst

1. Andrea B., Kerstin U.-M., Henri J., Kurt K. Psychosocial and psychophysiological effects of human-animal interactions: the possible role of oxytocin. Front. Psychol. 2012;3:1–15
2. Vottero, B, & Rittenmeyer, L. (2012). The hospitalised patients’ experience of being in protective/source isolation: A systematic review of qualitative evidence. JBI Library of Systematic Reviews, 10(16): 935–976.
3. Field, T. (2014). Touch, Second Edition, MIT Press, 2014. ProQuest Ebook Central, ebookcentral.proquest.com/lib/unisa/detail.action?docID=3339875.
4. Feldman, R., Rosenthal, Z., & Eidelman, A. (2014). Maternal- preterm skin-to-skin contact enhances child physiologic organization and cognitive control across the first 10 years of life. Biological Psychiatry, 75(1), 56–64.
5. Barnett, L. (2005). Keep in touch: The importance of touch in infant development. Infant Observation, 8(2): 115–123.
6. Field, T. (1998). Touch therapy effects on development. In- ternational Journal of Behavioral Development, 22(4): 779–797.
7. Hertenstein, M. J., Holmes, R., McCullough, M., & Keltner, D. (2009). The communication of emotion via touch. Emotion, 9(4): 566–73.
8. Pascoe, M., Parker, A., Hosking, G., & Dash, S. (2020). Miss hugs? Touch forms bonds and boosts immune systems. Here’s how to cope without it during coronavirus. The Conversation.
9. Maujean A., Pepping C.A., Kendall E. A systematic review of randomized controlled trials of animal-assisted therapy on psychosocial outcomes. Anthrozos. 2015;28:23–36. doi: 10.2752/089279315X14129350721812.
10. Brooks H., Rushton K., Walker S., Lovell K., Rogers A. Ontological security and connectivity provided by pets: a study in the self-management of the everyday lives of people diagnosed with a long-term mental health condition. BMC Psychiatry. 2016;16:409. doi: 10.1186/s12888-016-1111-3.
11. Mubanga, M., Byberg, L., Nowak, C., Egenvall, A., Magnus- son, P., Ingelsson, E., & Fall, T. (2017). Dog ownership and the risk of cardiovascular disease and death – a nationwide cohort study. Scientific Reports, 7(15821).
12. Hajek,A.,&Ko ̈nig,H.(2019).Howdocatowners,dog owners and individuals without pets differ in terms of psychosocial outcomes among individuals in old age without a partner? Aging & Mental Health, 24(10): 1613–19.
13. Brooks, H., Rushton, K., Lovell, K., Bee, P., Walker, L., Grant, L., & Rogers, A. (2018). The power of support from companion animals for people living with mental health problems: A systematic review and narrative synthesis of the evidence. BMC Psychiatry, 18(31).
14. Brooks, H., Rogers, A., Kapadia, D., Pilgrim, J., Reeves, D., & Vassilev, I. (2013). Creature comforts: Personal communities, pets and the work of managing a long- term condition. Chronic Illness, 9(2), 87–102.
15. Einberg, E., Nygren, J., Svedberg, P., & Enska ̈r, K. (2016). “Through my eyes”: Health-promoting factors described by photographs taken by children with experience of cancer treatment. Child: Care, Health and Development, 42(1): 76–86.
16. Gee, N, Mueller, M. (2019). A systematic review of research on pet ownership and animal interaction among older adults. Anthrozoo ̈s, 32(2): 183–207.
17. Young, J., Bowen-Salter, H., O’Dwyer, L., Stevens, K., Not- tle, C., & Baker, A. (2020). A qualitative analysis of pets as suicide protection for older people. Anthrozoo ̈s, 33(2): 191–205.
18. Parry N.M.A. COVID-19 and pets: when pandemic meets panic. Forensic Science International: Reports. 2020;2 doi: 10.1016/j.fsir.2020.100090
19. V (formerly Eve Ensler) (2020). Touch saved me from loneliness. What will we become without it? The Guardian, 21 April.