Kennisartikelen overzicht

Ervaar jij extra stress op blue monday?

Dat stress slecht voor je is, weet iedereen. Dat komt doordat het bijzonder schadelijk is voor je hersenen. Maar wist je dat het ook invloed heeft op je spijsvertering en daarmee de opname van voedingsstoffen uit je voeding?

Gecreëerd: 1 jaar geleden

'Blue Monday' is de naam, gegeven aan de datum voor de deprimerendste dag van het jaar. In 2023 is dat maandag 16 januari. Ik vind het helemaal niet gek dat we ons soms niet fijn voelen en dat je niet altijd lekker in je vel zit. Dit hoeft ook zeker niet. Ik denk dat we op elk moment van het jaar down kunnen voelen en dat het niet gek is dat stress ons soms de neusgaten uitkomt. En dat we hier even geen raad mee weten.

Er is niets mis met ons als we in een dip raken, ons lusteloos of verdrietig voelen of een gebrek aan drive, energie en vreugde hebben.

Wel is het belangrijk om ervoor te zorgen dat je met stress leert omgaan en dat stress niet chronisch wordt.

Dat stress slecht voor je is, weet iedereen. Dat komt doordat het bijzonder schadelijk is voor je hersenen. Maar wist je dat het ook invloed heeft op je spijsvertering en daarmee de opname van voedingsstoffen uit je voeding?

De impact van stress op je vertering

Bij stress gaat het angstcentrum in je reptielenbrein (de amygdala) uit van een levensbedreigende situatie. Dit activeert een vecht-of-vluchtreactie, die je lichaam voorbereid om op gevaar te anticiperen. Je hartslag versnelt, je spieren spannen zich aan en je hersenen verhogen de aanmaak van hormonen als (nor)adrenaline en cortisol. Andere lichamelijke processen worden tijdelijk stopgezet. Ook je spijsvertering staat bij stress dus even 'op pauze'.

Want, zo weten je hersenen na miljoenen jaren evolutie: overleven is echt even belangrijker dan het verteren van die kom pompoensoep. Dat komt later wel!

Tegenwoordig is er alleen één probleem met dit mechanisme in de hersenen: onze stress is vaak chronisch in plaats van tijdelijk.

Cortisol ons stresshormoon

Ver in het verleden was het een kwestie van eten of gegeten worden. Bij levensgevaar kon de mens er als een speer vandoor gaan of hij kon het gevecht aangaan met zijn knots of speer.

In zo’n situatie was de vecht-of-vluchtreactie erg praktisch. Deze reactie wordt ondersteund door het hormoon cortisol dat de bijnierschors afscheidt. De voornaamste rol van cortisol is ervoor te zorgen dat je op de langere termijn het hoofd biedt aan deze bedreigende situatie.

Dit doet cortisol door onder andere de bloedsuikerspiegel te verhogen. Een verhoogd cortisol niveau zorgt voor het eten van meer zoete en vetrijke snacks. Vetrijk voedsel waarbij vaak wordt gekozen voor chocolade en junk food, biedt troost of ontspanning bij stress.

Tegenwoordig triggeren je hersenen echter dezelfde reactie als je je mailbox ziet volstromen, in je overvolle agenda kijkt, of je stress ervaart door je baas die je steeds oneerlijk behandeld. Heel negatief denken kan ook voor een vecht-of-vluchtreactie zorgen.

Ons lichaam ervaart zo chronische stress.

Symptomen die bij langdurige stress vaak voorkomen

Lichamelijk: hoofdpijn, nekpijn, verhoogde spierspanning, slaapproblemen, vermoeidheid, maag-darmklachten en een verhoogde bloeddruk/hartslag.

Psychisch: depressie, rusteloosheid, emotionele instabiliteit en angst.

Cognitief: geheugenproblemen, gebrek aan concentratie, verminderd oplossend vermogen, verslechterd reactievermogen.

De relatie tussen stress, hersenen en onze darmen

Om de impact van stress op je spijsvertering echt te begrijpen, moet je weten hoe de darmen en de hersenen met elkaar verbonden zijn en met elkaar communiceren.

Het enterische zenuwstelsel

Voor het aansturen van ons darmkanaal vertrouwt ons lichaam op miljoenen met elkaar verbonden zenuwcellen, het zogenaamde ‘enterische zenuwstelsel’. Het gigantische netwerk aan darm zenuwcellen bevindt zich in het slijmvlies en wordt onafhankelijk, dus zonder directe aansturing vanuit de hersenen geactiveerd.

Op bepaalde momenten moet het echter ook met de hersenen communiceren. Dit doet het dan via de nervus vagus.

Emotionele communicatie:

De zenuwcellen laten de de hersenen weten dat we honger hebben of dat we vol zitten. Deze zenuwen bezorgen de hersenen tegelijkertijd ook een gevoel van plezier als we voedsel consumeren dat we lekker vinden of dat aangenaam is voor ons.

Wanneer we stress ervaren, is het enterische zenuwstelsel erg gevoelig en zal het dan ook bepaalde veranderingen veroorzaken. Die zogenaamde ‘knopen in de maag’ zorgen er bijvoorbeeld voor dat het enterisch zenuwstelsel de bloedtoevoer naar dit gebied verhoogt.

Het enterisch stelsel, dat de darmwand bekleed van mond tot anus, is zo uitgebreid dat sommige wetenschappers het zelfs het ‘tweede brein’ noemen. Toch 'denken' deze zenuwcellen niet, maar voelen wel. Het enterisch zenuwstelsel is gevoelig voor stress en emoties en kan meerdere lichaamsfuncties reguleren. Het enterisch zenuwstelsel kan daarom ook wel gezien worden als een ander essentieel commandocentrum.

Samen met het centrale zenuwstelsel regelt het enterische zenuwstelsel belangrijke spijsverteringsprocessen zoals:

 

Wat stress doet met je (spijs)vertering

Op het moment dat de hersenen stress signaleren, communiceert het met de zenuwcellen in het enterisch zenuwstelsel. De boodschap is duidelijk: het tegengaan van het dreigende gevaar heeft prioriteit en de spijsvertering gaat 'op pauze'.

Doordat je spijsvertering ineens minder goed zijn werk doet, kun je bij stress onder meer de volgende symptomen ervaren:

Daarnaast kan een gebrekkige spijsvertering bestaande maag-darmklachten verergeren, zoals:

Heb je weinig last van dit soort klachten? Besef je dan:

Stress vermindert de opname van voedingsstoffen

Dat komt omdat je spijsvertering tijdelijk is stopgezet. Hierdoor maak je minder spijsverteringsenzymen en zoutzuur aan en kan je lichaam voedingsmiddelen niet goed verwerken en afbreken. Denk hierbij aan macronutriënten zoals koolhydraten, eiwitten en vetten. die voor energie zorgen, maar ook aan micronutriënten die je metabolisme ondersteunen zoals vitaminen, mineralen en sporenelementen.

Door deze verminderde opname van voedingsstoffen gaat je lichaam gebruik maken van zijn reserves. Belangrijke vitamines zoals A, E, B en C worden als eerste aangesproken.

Dat geldt ook voor mineralen als magnesium, ijzer, koper, chroom en zink.

Doordat de stress roofbouw pleegt op je reserves en opgeslagen voedingsstoffen, snakt je lichaam naar nieuwe energie. Dit verklaart waarom je trek in zoetigheid en vetrijk eten toeneemt.

Probeer die vicieuze cirkel te doorbreken!!

Het beste middel tegen stress is te proberen je te ontspannen – hoe moeilijk dat ook is - en te voeden met voeding waardoor jouw energielevel wordt geoptimaliseerd, zodat jij je straks weer fijner en energieker in je lijf gaat voelen. 

Voeding die je gezondheidsrisico verlaagt, je goed doet voelen en bijdraagt aan een gezond gewicht. Dat is het toch? Dat hoeft helemaal niet ingewikkeld te zijn. Fittastic voorziet je in duidelijke richtlijnen en heeft zicht op tools die je kunt gebruiken om gezonder te worden. Fittastic doet dit onder andere vanuit inzichten opgedaan vanuit de reguliere diëtetiek en orthomoleculaire geneeskunde. Fittastic geeft jou bruikbare en persoonlijke handvatten waardoor jij makkelijker juiste keuzes maakt. Fittastic leert jou om te leren luisteren naar je lichaam en om gezonde gewoontes eigen te maken.

Fysiek en mentaal sterk worden zonder streng dieet of uren sporten

Artikelen

Fysiek en mentaal sterk worden zonder streng dieet of uren sporten

Een effectieve methode die je overal ter wereld kunt volgen met hulp van jouw orthomoleculair diëtist.

Ga gratis in gesprek