Artrose, ook wel slijtage van het gewrichtskraakbeen genoemd, is de meest voorkomende vorm van reuma. In Nederland alleen al hebben ruim 1,5 miljoen mensen last van deze chronische aandoening. De symptomen kunnen variëren van lichte stijfheid tot ernstige pijn en bewegingsbeperking. Gelukkig zijn er veel manieren om klachten bij artrose te verlichten en de progressie van de aandoening af te remmen.

Wat is artrose?

Artrose is een degeneratieve gewrichtsaandoening waarbij het kraakbeen in de gewrichten langzaam dunner en zachter wordt. Dit kraakbeen werkt normaal gesproken als een soort schokdemper tussen de botten. Bij artrose wordt dit dempende laagje minder, waardoor botten tegen elkaar aan kunnen wrijven. Dit kan leiden tot pijn, stijfheid, ontstekingen en zwellingen.

Artrose komt het vaakst voor in de knieën, heupen, handen en de wervelkolom, maar het kan in elk gewricht ontstaan.

Symptomen van artrose

De symptomen ontwikkelen zich vaak langzaam en kunnen in de loop van de tijd verergeren. Veelvoorkomende klachten zijn:

• Gewrichtspijn, vooral bij bewegen
• Stijfheid, met name in de ochtend of na rust
• Verminderde beweeglijkheid
• Zwelling en soms warmte rond het gewricht
• Krakende geluiden bij beweging

Oorzaken en risicofactoren

Artrose wordt vaak gezien als een aandoening die hoort bij ouder worden, maar er zijn meerdere risicofactoren:

• Leeftijd – Artrose komt vaker voor bij mensen boven de 50 jaar.
• Overgewicht – Extra kilo’s belasten de gewrichten, vooral de knieën.
• Erfelijkheid – Genetische aanleg speelt een rol.
• Overbelasting of letsel – Intensieve sport, zwaar werk of eerdere blessures kunnen bijdragen aan de ontwikkeling.
• Chronische ontsteking – Lage graad ontstekingen (low-grade inflammation) kunnen kraakbeen sneller doen afbreken.
• Hormonen – Vrouwen in en na de overgang hebben een groter risico, mogelijk door dalende oestrogeenspiegels.

Behandeling en aanpak van artrose

Hoewel artrose niet volledig te genezen is, zijn er talloze manieren om klachten te verlichten en verdere slijtage te voorkomen.

1. Beweging bij artrose

Regelmatige beweging is cruciaal, zelfs als je pijn hebt. Beweging stimuleert de doorbloeding van het gewricht, versterkt de spieren en behoudt de mobiliteit.

Effectieve vormen van beweging bij artrose:

• Wandelen
• Fietsen
• Zwemmen of aquafitness
• Yoga en pilates (mits aangepast)

Tip: vermijd hoge-impact sporten zoals hardlopen op harde ondergrond bij knie- of heupartrose.

2. Gezonde voeding bij artrose

Voeding speelt een rol bij zowel ontstekingsprocessen als het behouden van een gezond gewicht. Een gezond gewicht ontlast de gewrichten en kan pijnklachten verlichten.

Aanbevolen voedingsmiddelen:

Vette vis zoals zalm, makreel, haring (omega-3 vetzuren)

Groene bladgroenten (rijk aan antioxidanten en vitamine K)

Olijfolie en noten (gezonde vetten)

Kurkuma en gember (ontstekingsremmende werking)

Fruit en groenten (rijk aan antioxidanten)

Te vermijden bij artrose:

• Bewerkte voeding
• Suiker en witmeelproducten
• Overmatig rood vlees
• Transvetten

3. Supplementen bij artrose

Er zijn meerdere natuurlijke supplementen die wetenschappelijk zijn onderzocht op hun effect bij artrose:

• Glucosamine en chondroïtine – ondersteunen het kraakbeen en verminderen pijn.
• Curcumine (uit kurkuma) – krachtige ontstekingsremmer.
• Omega-3 vetzuren – verminderen ontstekingen in het lichaam.
• Boswellia serrata (wierookhars) – vermindert gewrichtspijn en stijfheid.
• Vitamine D – ondersteunt botgezondheid en immuunsysteem.

Let op: overleg altijd met een arts of specialist voor je begint met suppletie.

4. Hulpmiddelen en alternatieve therapieën

Naast voeding en beweging kunnen de volgende therapieën ook ondersteuning bieden:

• Fysiotherapie
• Ergotherapie
• Dry needling of acupunctuur
• Massage bij spierverhardingen
• Warmtetherapie (infrarood, warme kompressen)

Artrose en stress: de verborgen link

Chronische stress verhoogt de productie van ontstekingsbevorderende stoffen in het lichaam, zoals cortisol. Dit kan artroseklachten verergeren. Zorg dus ook voor voldoende ontspanning via:

• Ademhalingsoefeningen
• Meditatie
• Rustige wandelingen in de natuur
• Voldoende slaap

Preventie van artrose: wat kun je doen?

• Houd een gezond gewicht
• Zorg voor sterke spieren rondom je gewrichten
• Let op een goede houding
• Eet ontstekingsremmend en gevarieerd
• Voorkom overbelasting van gewrichten

Conclusie

Artrose hoeft geen eindstation te zijn. Met de juiste combinatie van voeding, beweging, supplementen en stressreductie kun je veel invloed uitoefenen op je klachten en kwaliteit van leven. Door bewust met je lichaam om te gaan, kun je de progressie van artrose vertragen en de pijn onder controle houden.

Wil je hulp bij het opstellen van een persoonlijk leefstijlplan bij artrose? Fittastic denkt graag met je mee in het opstellen van praktische, passende adviezen om jouw gewrichten zo gezond mogelijk te houden.

Bronnen (APA-stijl)

1. Bannuru, R. R., Osani, M. C., Vaysbrot, E. E., Arden, N. K., Bennell, K., Bierma-Zeinstra, S. M., ... & McAlindon, T. E. (2019). OARSI guidelines for the non-surgical management of knee, hip, and polyarticular osteoarthritis. Osteoarthritis and Cartilage, 27(11), 1578–1589. https://doi.org/10.1016/j.joca.2019.06.011
2. Henrotin, Y., Lambert, C., Richette, P., & Chevalier, X. (2014). Current trends in osteoarthritis treatment. Best Practice & Research Clinical Rheumatology, 28(1), 91–101. https://doi.org/10.1016/j.berh.2014.01.009
3. Glyn-Jones, S., Palmer, A. J., Agricola, R., Price, A. J., Vincent, T. L., Weinans, H., & Carr, A. J. (2015). Osteoarthritis. The Lancet, 386(9991), 376–387. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(14)60802-3
4. Zeng, C., Wei, J., Persson, M. S., Sarmanova, A., Doherty, M., & Zhang, W. (2019). Relative efficacy and safety of topical non-steroidal anti-inflammatory drugs for osteoarthritis: a systematic review and network meta-analysis of randomised controlled trials and observational studies. British Journal of Sports Medicine, 52(10), 642–650. https://doi.org/10.1136/bjsports-2017-098336